عوامل نامناسب شدن خاک

بازدید: 128 بازدید

۵۰ درصد از کل حجم خاک از منافذی که ۲۵ درصد آن را هوا و ۲۵ درصد آن را آب پر کرده است، تشکیل شده است. وجود آب و هوا برای گیاهان و سایر موجوداتی که در خاک زندگی می کنند، بسیار مهم و ضروری است. ترکیب این ذرات خاک موجب سهولت نفوذ ریشهٔ گیاهان در خاک، تهویه و نگهداری عناصر غذایی گیاهان در خاک می شود.

بخش معدنی خاک از انواع کانی ها تشکیل شده است که در ساختار این کانی ها انواع عناصر مانند سدیم، کلسیم، پتاسیم و… به کار رفته است. گرچه این عناصر برای حفظ ویژگی خاک و حاصل خیزی آن برای کشاورزی لازم اند؛ اما گاهی افزایش غلظت آنها موجب شور شدن، قلیایی شدن یا شور قلیایی شدن خاک می شود. از این رو
کشاورزان باید گیاهان مناسب با این نوع خاک ها را انتخاب کنند. مواد آلی خاک یکی از مقادیر کیفی در سلامت خاک اند و در حاصل خیزی خاک های کشاورزی بسیار اهمیت دارند.

عوامل بسیاری از جمله فرسایش، آلودگی، بیابان زایی، شورشدن، غرقابی شدن، تغییر کاربری زمین ها (تبدیل مزرعه ها، مرتع ها، باغ ها و جنگل ها به مناطق مسکونی، صنعتی و…)، چرای بی رویه دام، گرد و غبار، آتش سوزی و فعالیت های صنعتی توان تولید خاک را تحت تأثیر قرار می دهند. در جدول زیر دلایلی که هر کدام از عوامل فوق باعث نامناسب شدن خاک می شود آمده است.

عوامل نامناسب شدن خاک دلیل/دلایل
چرای بی ­رویه به پوشش گیاهی آسیب می­رساند و موجب فرسایش خاک می­شود. حرکت زیاد دام در مرتع، باعث فشرده شدن خاک و کم شدن قابلیت نفوذ آب در آن می­شود.

به علت فشرده شدن خاک، ریشه گیاهان به مقدار کمتری در خاک نفوذ می­ کند و رشد گیاهان کم می­شود.

ساخت و ساز با به هم زدن شرایط طبیعی خاک، باعث تشدید میزان فرسایش می شود.

تغییر کاربری اراضی، بهره برداری از جنگل، معدن کاوی، ساخت و سازهای بی رویه در بستر رودخانه­ ها و یا منابع طبیعی باعث افزایش فرسایش خاک می­ شود.

آتش سوزی جنگل آتش سوزی معمولا باعث تغییر در خواص فیزیکی مثل ساختار و تخلخل خاک می­شود. همچنین آتش سوزی می­تواند باعث تغییر خواص شیمیایی خاک مثل کاهش مواد آلی خاک و تغییر در ذخایر عناصر غذایی و چرخه آنها شود. آتش سوزی همچنین می­تواند تغییرات بیولوژیکی مثل کاهش در گونه های میکرو و ماکرو و تغییر جمعیتی میکروبی شود.
استفاده بی رویه از سموم شیمیایی و حشره کش ­ها استفاده بی­رویه از آفت کش­ ها باعث باقیماندن این سموم در خاک شده ، این سموم به راحتی تجزیه نمی شوند وتا سالیان دراز در خاک باقی می مانند.

ادامه مطلب