یکی از شاخه های اصلی که دانش آموزان پایه نهم پس از انتخاب رشته می توانند وارد آن شوند «فنی و حرفه ای» است. اساس رشته های فنی و حرفه ای کارهای عملی و کارگاهی است. به عبارتی بیشتر درسهای دانش آموزان فنی و حرفه ای درسهای کارگاهی و عملی هستند. بنابراین دانش آموزان پایه نهم قبل از انتخاب رشته باید دقت کنند که اگر علاقمند به کارهای عملی هستند، فنی و حرفه ای گزینه مناسبی برای آنها است.
برای اینکه متوجه شوید، علاقه مند به کارهای عملی هستید به این سوالات فکر کنید:
- در سال های تحصیلی گذشته به دروس عملی مانند درس کار و فناوری چقدر علاقه داشتید؟
- از انجام کارهایی مثل تعمیر بعضی از وسایل الکتریکی چقدر لذت می برید؟
- چقدر انجام کارهایی مانند رسیدگی به باغچه وگلدان های خانه، سبزی کاری و … را دوست دارید؟
- آیا از آشپزی کردن و درست کردن غذاها و دسرهای مختلف لذت می برید؟
- به کارهایی هنری مثل خیاطی، طراحی، نقاشی، شمع سازی و … چقدر علاقه دارید؟
- و…
رشته های فنی و حرفه ای
شاخه فنی و حرفه ای در نظام جدید دارای ۱۰ گروه بازرگانی و امور اداری، بهداشت و سلامت، برق و رایانه، خدمات، تعمیر و نگهداری ماشین آلات، کشاورزی و غذا، هنر، مواد و فرآوری، معماری و ساختمان و مکانیک است که هر گروه شامل تعدادی رشته می باشد:
- بازرگانی و امور اداری: حسابداری
- بهداشت و سلامت: تربیت بدنی، تربیت کودک
- برق و رایانه: الکترونیک، الکتروتکنیک، الکترونیک و مخابرات دریایی، شبکه و نرم افزار رایانه
- خدمات: ناوبری، حمل و نقل
- تعمیر و نگهداری ماشین آلات: مکانیک موتورهای دریایی
- کشاورزی و غذا: امور زراعی، امور باغی، امور دامی، صنایع غذایی
- هنر: پویانمایی، تولید برنامه های تلویزیونی، سینما، فتوگرافیک، صنایع غذایی، طراحی و دوخت، گرافیک، نقشه کشی معماری، معماری داخلی، نوازندگی ساز جهانی، نوازندگی ساز ایرانی، نقاشی، نمایش
- مواد و فرآوری: صنایع نساجی، سرامیک، صنایع شیمیایی، معدن، متالوژی
- معماری و ساختمان: ساختمان
- مکانیک: تاسیسات مکانیکی، چاپ، صنایع چوب و مبلمان، صنایع فلزی، ماشین ابزار، مکاترونیک، مکانیک خودرو
افرادی که در انتخاب رشته، فنی و حرفه ای را انتخاب می کنند، واحدهای مختلف عملی و تئوری رشته خود را گذرانده و دیپلم فنی دریافت می کنند و می توانند در بسیاری از رشته ها وارد بازارکار شوند. این افراد نسبت به بسیاری از فارغ التحصیلان رشته ریاضی، تجربی و انسانی سریع تر می توانند وارد بازار کسب و کار شده و مهارت های خود را عملی به کار بگیرند.
چندین سال پیش تاحدودی جو نامناسبی مبنی بر اینکه فقط دانش آموزان تنبل و درس نخوان وارد رشته های فنی و حرفه ای و کاردانش می شوند، وجود داشت. اما در حال حاضر اینطور نیست. اگر به واقعیت ها و نیازهای کشور توجه کنیم، متوجه خواهیم شد که در حال حاضر تعداد بسیاری مهندسین بیکار داریم که توانایی فنی بسیار محدودی دارند و در حال حاضر در جرگه بیکاران هستند. به همین خاطر در سال های اخیر بسیاری از دانش آموزان توانمند وارد رشته فنی و حرفه ای شده اند ودر رشته مورد علاقه خود تحصیل کرده اند.
ادامه تحصیل رشته های فنی و حرفه ای
دانش آموزانی که موفق به اخذ دیپلم فنی و حرفه ای دارندمی شوند، انتخاب های زیادی برای ادامه تحصیل دارند. آنها می توانند در مقاطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و در دانشگاه فنی و حرفه ای، علمی – کاربردی، آزاد، پیام نور و موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی و حتی با گذراندن کنکور سراسری ادامه تحصیل دهند.
دانشگاه فنی و حرفه ای یک واحد آموزش عالی است که عمده فعالیت آموزشی آن در حال حاضر در سطح کاردانی است. دوره های تحصیلی دانشگاه فنی و حرفه ای به صورت روزانه و شبانه است. این دانشگاه به صورت تفکیک جنسیتی اقدام به آموزش دانشجو می کند به نحوی که برخی مراکز آن ویژه پسران و برخی نیز مختص دختران است.
دانشگاه علمی کاربردی که با هدف ارتقا دانش افراد و ایجاد مهارتهای لازم برای احراز شغل و حرفه مناسب ایجاد شده است، مکان دیگری است که دارندگان دیپلم فنی و حرفه ای و کاردانش می توانند برای ادامه تحصیل وارد یکی از رشته های این دانشگاه شوند.
همچنین دوره های کاردانی پیوسته بدون آزمون دانشگاه آزاد نیز یکی دیگر از انتخاب هایی است که پیش روی دیپلم های فنی و حرفه ای و کاردانش است.
دارندگان دیپلم فنی و حرفه ای و کاردانش همچنین می توانند در دوره های فراگیر پیام نور شرکت کنند.
توجه داشته باشید دارندگان دیپلم فنی و حرفه ای و کاردانش برای شرکت در کنکور سراسری باید مدرک پیش دانشگاهی یا کاردانی داشته باشند.