هنرجو | آموزش تخصصی رشته های هنرستان
یکی از مصارف عمده که امروزه در دنیا بسیار مورد توجه قرار گرفته است، استفاده از زباله جهت تولید ورمی‌کمپوست می‌باشد. هزینه دفع بسیاری از زائدات آلی که توسط صنایع نوین تولید میشوند گران تمام شده و مسائلی از قبیل بو یا آلودگی آبهای سطحی را موجب میشوند. تحقیقات نشان می‌دهد که این‌گونه مسائل با استفاده از کرمهای خاکی می‌توانند برطرف شوند بخصوص استفاده از کرم‌های‌خاکی ایزنیافوتیدا که می‌توانند در حضور هوا به تجزیه مواد آلی پرداخته و در نتیجه آلودگی محیط را کاهش دهند. بسیاری از انواع زائدات آلی انسانی، حیوانی و صنعتی برای تولید ورمی‌کمپوست بکار رفته و کود حاصله در بازارهای آمریکا، ایتالیا، فیلیپین و … فروش دارد.
ورمی کمپوست عبارت است از ورمی یعنی کرم خاکی و کمپوست یعنی کود آلی که از فعالیت کرم خاکی حاصل می گردد و یا به عبارتی کود آلی بیولوژیک که در اثر عبور مداوم و آرام مواد آلی در حال پوسیدگی از دستگاه گوارش گونه‌های از کرمهای خاکی و دفع این مواد از بدن کرم حاصل می‌شود. این مواد هنگام عبور از بدن کرم، آغشته به مخاط دستگاه گوارش، آنزیم ها و ویتامینها می‌شود. کرم پوسال (ورمی‌کمپوست) از لحاظ کیفی، ماده‌ای آلی با pH تنظیم شده، سرشار از مواد هومیک و عناصر غذایی به شکل قابل جذب برای گیاه، دارای انواع ویتامینها، هورمونهای محرک رشد و آنزیمهای مختلف است. ظاهری کم و بیش شبیه به پودر گرانوله قهوه دارد. همچنین فاقد بوی نامطبوع است. کرمهای خاکی مقدار بسیار زیادی آب مصرف می‌نمایند و روزانه معادل ۶۰ درصد از وزن خود ادرار دفع می‌کنند. ادرار کرم حاوی مقدار زیادی نیتروژن بوده و کود آلی محسوب می‌شود؛ بنابراین کرم پوسال (ورمی‌کمپوست) عبارت است از فضولات کرم به همراه درصدی از مواد آلی و غذایی بستر و لاشه کرمها. تولید ورمی‌کمپوست از تغذیه کرمهای قرمز حلقوی بارانی موسوم به Eisenia Foetida و مواد آلی پسماندهای آشپزخانه بوده که محصول این فرایند کودیست آلی و این کود یکی از غنی‌ترین کودهای شناخته شده در دنیا است که قابل استفاده در کلیه محصولات زراعی، باغی و گلخانه‌ای می‌باشد.
ورمی‌کمپوست و رشد و نمو گیاهان:
گیاهانی که از کود ورمی‌کمپوست تغذیه می‌کنند معمولاً دارای ظاهری بلندتر و رشدی سریعتر می‌باشند. بر اساس آزمایشات و تحقیقات انجام شده، استفاده ورمی‌کمپوست با غلظت کمتر در رشد و نمو گیاهان تاثیر بیشتری دارد.
تاثیر ورمی‌کمپوست در افزایش ریشه:
در هر آزمایش علمی انجام شده، گیاهانی که از کود ورمی‌کمپوست تغذیه نمودند تاثیر قابل توجهی در رشد و افزایش ریشه گیاهان داشتند. افزایش ریشه گیاهان، ظرفیت جذب آب و مواد مغذی دیگر را بالا برده و از لحاظ علمی گیاهان را قوی‌تر و سالم‌تر می‌سازد. در صورتیکه اگر رویش شاخه‌ها به طور نامناسبی افزایش یابد، خطر ایجاد چسبندگی و به هم فشردگی در ریشه گیاهان وجود دارد که در این صورت گیاهان احتیاج به پیوند زنی و نشاء دارند. آزمایشات نشان داد که چسبندگی در ریشه گیاهان باعث کاهش رشد آنها خواهد شد. پس از این تحقیقات، اهمیت و ارزش سلامتی و قوت در ریشه گیاهان برای محققان و کشاورزان آشکار شد.
تاثیر ورمی‌کمپوست در سرعت رشد و نمو گل و گیاه:
گیاهانی که در بستری با کود آلی ورمی‌کمپوست پرورش می‌یابند معمولاً رشد و نموی بیشتر و سریعتری نسبت به گیاهان دیگر دارند. در آزمایشات تحقیقاتی که بر روی گل میمون و کلم بروکلی انجام شد، نشان داد که دوره کامل رشد و نمو گلهای میمون ۲ تا ۳ روز کمتر از دیگر گلها و گیاهان است و گل کلم بروکلی نیز در زمان نشاء و جوانه زنی، برگهای بیشتری تولید کرده است.
مزایای استفاده از ورمی کمپوست
- اولین و مهم ترین اینکه هیچگونه از معایب کودهای حیوانی و شیمیایی را ندارد.
- ورمی کمپوست در اطلاح فیزیکی خاک نقش به سزایی دارد و موجب سبک شدن آن می شود، بنابراین ضریب حفظ رطوبت در خاک افزایش می یابد و خاک رطوبت بیشتری را در خود نگهداری می کند.
- ورمی کمپوست به حل شدن مواد معدنی در خاک کمک می کند.
- ورمی کمپوست باعث ایجاد یک تعادل میان نسبت مواد معدنی به مواد مغذی می شود.
- در ترکیبات ورمی کمپوست چربی وجود دارد. این عامل باعث می شود که ورمی کمپوست به یک کود غنی تبدیل شود این در حالی است که سایر کود ها این ویژگی را ندارند.
- ورمی کمپوست مدت زمان پایداری مواد کودی و شیمیایی دیگر را افزایش می دهد.
- ورمی کمپوست دارای محیطی مناسب برای ادامه ی حیاط موجودات ذره بینی خاک است.
- ورمی کمپوست دارای آنزیم هایی نظیر پروتئاز ، آمیلاز و … بوده که تجزیه مواد آلی و معدنی خاک را تسهیل و در اختیار گیاه قرار می دهد ویژگی یاد شده باعث شده تا ورمی کمپوست به عنوان مهمترین و بهترین کود برای احیای مناطق بایر به شمار بیاید.
- ورمی کمپوست در تغلیظ عطر و اسانس گیاهان معطر نقش به سزایی دارد.
- مواد تحریک کننده رشد همچون اکسین و سایتوکنین در ورمی کمپوست وجود دارد.
- ورمی کمپوست دارای مقادیر بالایی از آهن و مس به اشکال شیمیایی و هندسی مختلف است که برای خاک و گیاه ارزش بالایی دارد.
- میزان مصرف ورمی کمپوست در زراعت یا باغبانی به مراتب کمتر از سایر کود های آلی حتی در برخی از کشت ها حتی تا یک سوم کمتر می باشد.
- ورمی کمپوست کودی است چند برابر غنی شده نسبت به سایر کودهایی مانند کود گاوی ، گوسفندی ، اسبی و … . میزان نیتروژن ، پتاسیم و فسفر که سه عنصر اصلی و حیاتی در رشد و نمو گیاهان است در ورمی کمپوست تا چند برابر سایر کود ها می باشد ، همچنین میزان آهن موجود در ورمی کمپوست حتی تا۱۰۰۰ برابر بیشتر از سایر کود های آلی است.
- ورمی کمپوست دارای حداقل مواد سمی و سنگین همچون جیوه ، کادمیوم و سرب است که در کشت های گلخانه ای بسیار حایظ اهمیت است،این عناصر جذب بدن کرم خاکی میشوند.
- کود ورمی کمپوست تقریبا فاقد بذر علف هرز می باشد . این بذورتا حدودی در اثر فعالیت کرم ها از بین می روند.
- ورمی کمپوست سرشار از عناصر ماکرو و میکرو است که به شکل قابل استفاده برای گیاه است.
- ورمی کمپوست باعث کاهش نسبت کربن به نیتروژن خاک می شود.
- کود ورمی کمپوست فاقد بوی نامطبوع می باشد که برای استفاده در فضای سبز شهری بسیار مناسب است.
- ورمی کمپوست دارای مقادیری از هورمون های موثره ، همچون اکسین می باشد که موجب تحریک رشد و نمو گیاهان تا %۱۰۰ نیز می شود.
- ماندگاری و کارآیی کود ورمی کمپوست در بهبود بافت خاک تا چند برابر سایر کود های آلی می باشد.
به طور خلاصه مهم ترین خواص فیزیکی و شیمیایی ورمی‌کمپوست عبارتند از:
- سبک و فاقد هرگونه بو
- عاری از علفهای هرز
- حاوی میکروارگانیسم‌های هوازی مفید مانند ازتوباکتری‌ها
- بالا بودن میزان عناصر اصلی غذایی در مقایسه با سایر کودهای آلی
- دارا بودن عناصر میکرو مانند آهن، روی، مس و منگنز
- دارا بودن مواد محرکه رشد گیاهی نظیر ویتامینها بویژه ویتامین B12
- قابلیت بالای نگهداری آب و مواد غذایی
- فرآوری آسان و سریعتر از بیوکمپوست
- عاری از باکتری‌های غیرهوازی، قارچ‌ها و میکروارگانیسم‌های پاتوژن
- اصلاح کننده خصوصیات فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی خاک.
